Witamina C (acerola, askorbinian sodu) - Historia, właściwości, formy, mity, jak stosować
W ostatnich latach witamina C wywołała wielkie poruszenie w środowiskach medycznych i naukowych.
Pojawiły się doniesienia, jakoby mogła stanowić alternatywną metodę w leczeniu nowotworów. Jak jest faktycznie?
Witamina C - trochę historii
Witamina C inaczej zwana kwasem l-askorbinowy zawdzięcza swoja nazwę chorobie, która dręczyła ludzi od wieków, powodując różne przypadłości zdrowotne, nierzadko kończące się śmiercią w okresach suszy, nieurodzaju lub głodu. Mowa tutaj o szkorbucie.
Najbardziej znanym z lekcji historii okresem rozwoju tej choroby, był czas długodystansowych wypraw dookoła świata.
Dostęp świeżej żywności, w szczególności warzyw i owoców był ograniczony, a marynarzom doskwierały różnorakie dolegliwości zdrowotne: rany nie chciały się goić, pojawiały się choroby skóry, wypadanie zębów, a poważne infekcje dziesiątkowały liczną załogę.
Poszukiwano przyczyny tych przypadłości i choć na jej naukowe odkrycie trzeba było jeszcze trochę poczekać, zaobserwowano, iż kiszona kapusta jest znakomitym remedium na bolączki kolonizatorów.
Rewolucyjne odkrycie
Witaminę C po raz pierwszy wyodrębnił węgierski biochemik Albert Szenta-Görgy, za co w 1937 r. otrzymał nagrodę Nobla.
Związek o charakterystycznej strukturze zyskał miano kwasu askorbinowego przez wzgląd na zastosowanie przeciwszkorbutowe [scorbutus-szkorbut].
Swoje zasługi w opracowaniu procesu syntezy kwasu askorbinowego miał szwajcarski uczony polskiego pochodzenia Tadeusz Reichstein.
Jak później udowodniono, organizm człowieka nie potrafi syntezować kwasu L-askorbinowego, dlatego musi dostarczać go z pożywieniem, tylko nieliczne gatunki zwierząt są pozbawione tej zdolności.
Warzywa i owoce naturalne bogactwo witaminy C
Rośliny syntezują witaminę C dzięki obecności enzymu katalizującego (dehydrogenazy galaktono-laktonowej).
Najwyższe jej wartości znajdziemy w warzywach i owocach, jednak nie każdy owoc będzie bogatym źródłem kwasu askorbinowego.
Wbrew pozorom cytrusy mimo swojej kwaskowatości nie stoją wysoko w hierarchii.
Trzeba pamiętać, że witamina C jest strukturą nietrwałą i pod wpływem enzymów ulega szybkiemu rozkładowi.
Już podczas zbiorów i niewłaściwego transportu możliwa jest utrata 80% aktywnej postaci witaminy C.
Jak się okazuje czas zbiorów też jest niezwykle ważny.
Dobrym przykładem jest acerola, największe ilości witaminy C znajdują się w 15 dniowych owocach, w miarę procesu dojrzewania jej poziom znacznie spada.
Witamina C - Naturalna czy syntetyczna?
Wbrew krążącym opiniom nie ma żadnej różnicy w strukturze ani właściwościach kwasu askorbinowego wyeksrahowanego z roslin i syntetyzowanego chemicznie.
Uspokoić może fakt, że syntetyczne formy witaminy C pozyskiwane są częściowo na drodze szlaku biologicznego z wykorzystaniem mikroorganizmów.
Jest to jedna i ta sama substancja o następujących właściwościach:
- Ma postać białego proszku o delikatnie kwaśnym smaku,
- Wykazuje dużą wrażliwość na światło, ciepło i wysoką temperaturę i szybko się utlenia do postaci nieaktywnej,
- Wysoka stabilność w warunkach beztlenowych.
Dlatego jeśli chcemy zachować dobroczynne właściwości preparatów zawierających witaminę C, musimy pamiętać aby:
- Po otwarciu pojemnika przechowywać w zaciemnionym miejscu bez dostępu światła,
- Chronić przed wysoką temperaturą, najlepiej przechowywać w lodówce,
- Nie dodawać preparatu do gorących naparów na przeziębienie.
Takie działania mogą spowodować całkowite zniesienie efektu terapeutycznego
Witamina C w organizmie człowieka
Zapasy witaminy C w organizmie są znikome, jest ona zużywana na bieżąco w toczących się procesach biochemicznych, a jej nadmiar jest automatycznie wydalany.
Fizjologiczny poziom witaminy C we krwi waha się od 1,3 do 1,7mg/dl, w przebiegu procesów zapalnych spada prawie do zera.
Dlatego ważne jest systematyczne dostarczanie witaminy C z pożywieniem w postaci świeżych warzyw i owoców, wg. WHO minimum 5 razy dziennie.
Największe ilości kwasu l-askorbinowego i l-dehydroaskorbinowego skumulowane są w nadnerczach, mózgu, wątrobie, gruczołach śluzowych, trzustce oraz płucach.
Wysokie parametry witaminy C wykazują płytki krwi, limfocyty, granulocyty obojętnochłonne, makrofagi, neutrofile oraz komórki wczesnej odpowiedzi immunologicznej natural killer.
Witamina C - Mity
"Lewoskrętna witamina C" - Nazwa Kwas l-askorbinowy jest nazwą przyporządkowaną do jedynej unikalnej struktury bez względu na pochodzenie (naturalne czy syntetyczne).
Całe zamieszanie z lewoskrętnością wybuchło na skutek pomieszania pojęć skręcalności optycznej i izometrii przestrzennej.
Z chemicznego punktu widzenia wszystko jest jasne, a cały mit został stworzony prawdopodobnie na potrzeby marketingu, karmiącego się ludzką niewiedzą.
"Duże dawki - duże ryzyko" - Przypuszczano, że stosowanie wysokich dawek kwasu askorbinowego może skutkować tworzeniem się kamieni nerkowych, echo tego mitu pokutuje jeszcze w środowiskach medycznych, mimo, iż nie wykazały tego żadne badania.
Wszelkie doniesienia ze środowisk naukowych wskazują na niemożliwość przedawkowania kwasu askorbinowego, przez wzgląd na łatwą rozpuszczalność w wodzie.
Jak działa kwas l-askorbinowy w ciele człowieka?
Bardzo istotne jest aby dostarczyć witaminę C w momencie wzmożonego zapotrzebowania jak np.:
- Infekcja wirusowa, bakteryjna, grzybicza,
- ukąszenie owada lub pająka,
- wystawienie na działanie substancji trujących,
- skaleczenia i urazy.
Organizm w momencie zachwiania homeostazy automatycznie wykorzystuje witaminę C do produkcji przeciwciał i działań naprawczych.
Jeśli człowiek jest wzorowym okazem zdrowia, nadmiar rozpuszczalnego w wodzie kwasu askorbinowego i jego pochodnych, z łatwością zostanie wydalony z organizmu wraz z moczem.
Sprawdź naszą ofertę Witaminy C
Podręczny poradnik jak stosować witaminę C
Profilaktyka:
Witamina C jest sprzymierzeńcem w utrzymaniu prawidłowych funkcji układu immunologicznego, a także sprawnego funkcjonowania całego organizmu.
Dlatego oprócz zajadania się dużą ilością świeżych warzyw i owoców (co często nie jest łatwe), powinniśmy zwrócić uwagę na suplementy diety zawierające naturalnie występującą witaminę C.
Są to najczęściej wyciągi z aceroli, dzikiej róży, śliwki kakadu czy kapusty.
Dodatkowym atutem takich środków jest zawartość bioflawonoidów, które znacznie przedłużają czas uwalniania witaminy C, utrzymując jej stężenie w organizmie na stałym poziomie i zapobiegając szybkiemu wydaleniu nadmiaru substancji aktywnej.
Zalecana dzienna dawka profilaktyczna to 1-2 g.
Wystarczy 1-2 łyżeczki sproszkowanej aceroli dziennie aby pokryć to zapotrzebowanie.
Dzieci i kobiety w ciąży:
Zaleca się naturalne formy wspomagania witaminą C w celu uniknięcia nieprzyjemnych skutków, które mogą wystąpić przy zbyt agresywnej suplementacji.
Witamina C liposomalna dla wymagających:
Ma postać łatwo przyswajalnego płynu, który często stosowany jest jako alternatywa wlewów dożylnych.
W takim preparacie witamina C zamknięta jest w pęcherzykach otoczonych błoną z fosfolipidów w celu uniknięcia ewentualnych strat w wyniku zaistnienia niekorzystnych warunków.
Zapobiega to wchodzeniu preparatu w reakcje syntezy lub utleniania, które mogą prowadzić do dezaktywacji substancji czynnej biologicznie.
Taka izolacja może niekorzystnie wpłynąć wchłanialność żelaza i wapnia, których biodostępność zwiększa się w obecności kwasu askorbinowego.
Zatrzymaj czas i młody wygląd:
Zdrowa skóra i młodzieńczy wygląd są w dużej mierze zależne od prawidłowo zachodzącego procesu syntezy kolagenu, do której przebiegu niezbędny jest kwas l-askorbinowy.
Prawidłowy przebieg tego procesu jest gwarancją, że stawy, chrząstki, ścięgna, naczynia krwionośne, skóra i wszystkie narządy utrzymają swoją prawidłowa gęstość i formę, a wszelkie uszkodzenia ulegną prawidłowej regeneracji.
Wspomaganie w chorobie kolagenowej:
Niedobory kolagenu i nieprawidłowy przebieg jego syntezy, najczęściej wiąże się z niedostateczną podażą witaminy C w stosunku do zapotrzebowania organizmu.
Infekcje i przeziębienia:
Organizm w wyniku toczącego się procesu zapalnego wykorzystuje gigantyczne ilości witaminy C.
Badania Dr Cathart'a wykazały, iż w zależności od nasilenia objawów chorobowych i intensywności odpowiedzi immunologicznej organizm zużywa od 100 do 200 g kwasu askorbinowego na dobę.
W takich przypadkach naturalne źródła kwasu askorbinowego nie wystarczą, dlatego zaleca się suplementację czystym kwasem l-askorbinowym.
Jeśli objawy przeziębienia są łagodne powinna wystarczyć dawka od 60-100 g/dobę, w przypadku silnych infekcji bakteryjnych i wirusowych o gwałtownym przebiegu zaleca się dawki od 100-200 g/dobę w zależności od osobniczych uwarunkowań.
Wrażliwym układ pokarmowy:
Osobom o wrażliwym przełyku, żołądku, z objawami refluksu, zalecany jest askorbinian sodu w suplementacji doustnej gdyż w porównaniu do kwasu l-askorbinowego nie ma kwaśnego odczynu, i nie będzie działał drażniąco na wrażliwe błony śluzowe tych narządów.
Zaburzenia wchłaniania (jelito drażliwe):
Wchłanianie witaminy C następuje w dwunastnicy i początkowym odcinku jelita cienkiego, dlatego zaburzenia fizjologiczne na tym poziomie, wywołane procesem zapalnym lub nowotworem znacznie ograniczają jej resorpcję i mogą prowadzić do nasilenia objawów.
Organizm w wyniku toczącego się procesu zapalnego wykorzystuje gigantyczne ilości witaminy C. Badania Dr Cathart'a wykazały, iż w zależności od nasilenia objawów chorobowych i intensywności odpowiedzi immunologicznej organizm zużywa od 100 do 200 g kwasu askorbinowego na dobę.
W wyniku upośledzenia funkcji wchłaniania może okazać się to utrudnione, dlatego korzystnym rozwiązaniem wydaje się podanie dożylne.
W takich przypadkach stosuje się płynny roztwór askorbinianu sodu o właściwym pH.
Użycie kwasu l-askorbinowego mogłoby wywołać niepożądane podrażnienie żył.
Naturalny wróg nowotworu/Profilaktyka przeciwnowotworowa:
Witamina C:
- Jest wspaniałym antyoksydantem,
- ma działanie przeciwutleniające,
- zapobiega powstawaniu nadmiernej ilości wolnych rodników,
- nie dopuszcza do uszkodzeń DNA,
- pobudza procesy immunologiczne,
- przyspiesza gojenie.
Te wszystkie właściwości są nieocenione w aktywności antynowotworowej organizmu.
Dlatego utrzymanie witaminy C na właściwym poziomie jest tak ważne i stanowi priorytet w profilaktyce przeciwnowotworowej.
- Umożliwia ona szybkie wygaszanie stanów zapalnych, uruchamia procesy immunologiczne hamujące rozwój drobnoustrojów, pobudza działalność i produkcję komórek NK oraz limfocytów T i B biorących udział w wychwytywaniu i unieszkodliwianiu niewłaściwie mutujących komórek, mogących być zalążkiem nowotworu.
- Stymuluje syntezę interferonu działającego antywirusowo.
- Bierze czynny udział w unieszkodliwianiu toksyn i metali ciężkich oraz ich wydalaniu z organizmu.
Zaburzenie tejże homeostazy wskutek niedoboru witaminy C może znacznie przyczynić się do niekontrolowanego rozwoju mutacji, mogących stać się zalążkiem nowotworu i dawać przerzuty.
Dna moczanowa:
Okazuje się, że witamina C może działać rozpuszczająco na kryształki kwasu moczowego u osób zmagających się z dną moczanową.
Cholesterol pod kontrolą:
Witamina C uczestniczy w przemianach tłuszczów i steroidów jak np. cholesterol i leki będące związkami aromatycznymi do kwasów żółciowych, niwelując ich toksyczność. Działa wspomagająco na wątrobę.
W walce z anemią:
Zwiększa przyswajanie żelaza niehemowego poprzez wciągniecie go w procesy utleniania i redukcji, zapobiegając tym samym powstawaniu niedoborów, co może skutecznie wpłynąć na jakość i produkcję czerwonych krwinek krwi.
Osteoporoza to nie wyrok:
Kwas l-askorbinowy sprzyja zwiększeniu biodostępności wapnia, dzięki czemu chroni układ kostny. Nie dopuszcza do osłabienia struktur kostnych, chroniąc przed osteoporozą
Toksyczność witaminy C
Mimo usilnych prób środowisk medycznych, toksyczność dużych dawek witaminy C nie została potwierdzona.
Wręcz przeciwnie, wszelkie badania wydają się wskazywać na niemożliwość przedawkowania kwasu askorbinowego, przez wzgląd na łatwą rozpuszczalność w wodzie.
Przedawkowanie witaminy C
Jedyne możliwe skutki uboczne wynikające z przedawkowania witaminy C, które mogą delikatnie uprzykrzyć życie, to biegunka, nudności, wymioty, wysypka skórna, bóle głowy, co w porównaniu z korzyściami wypada dość mizernie.
Zazwyczaj jednak nadmiar witaminy C usuwany jest wraz z moczem bez większego obciążenia dla organizmu.
Badania wykazały, że ryzyko wystąpienia przykrych dolegliwości jest znacznie niższe u osób chorych.
Wykazują one przynajmniej 10-krotnie wyższą tolerancję na wysokie dawki kwasu l-askorbinowego podawane doustnie, bez przykrych dolegliwości.
Czy owoce i warzywa wystarczą?
Trudna rada, biorąc pod uwagę chemizację upraw i możliwe skażenie metalami ciężkimi, wysokie spożycie tych produktów może okazać się toksyczne dla organizmu.
W związku z tym, iż witamina C usprawnia detoksykację organizmu konkluzja wydaje się być jednoznaczna.
Postęp cywilizacyjny jest naszym błogosławieństwem i przekleństwem, skoro jako społeczeństwo godzimy się na podniesienie efektywności rolnictwa poprzez chemizację upraw, stosujmy też racjonalną suplementację w celu niwelowania jej negatywnych następstw.
Komentarze
Dodaj swój komentarz