Czy wiesz, że już w starożytności uznawany był za wyjątkowy pokarm? Mowa o warzywie, jakim jest jarmuż – właściwości, które go cechują, to w istocie prawdziwy skarb natury. Obfituje w witaminy, minerały i antyoksydanty wspierające zdrowie na wielu płaszczyznach. Działa antynowotworowo, wspomaga układ sercowo-naczyniowy, a nawet dba o zdrowe oczy i reguluje poziom cukru we krwi. Przyjrzyjmy się bliżej temu niezwykłemu warzywu i jego właściwościom.
Spis treści:
- Jak smakuje i wygląda jarmuż?
- Skład doceniany już w starożytności
- Niskokaloryczny sojusznik dla tych, którzy dbają o smukłą sylwetkę
- Antynowotworowe właściwości jarmużu
- Naturalne wsparcie zdrowych oczu przez jarmuż
- Jarmuż wspiera układ sercowo-naczyniowy
- Jarmuż – sprzymierzeniec zdrowych kości
- Wzmacnianie odporności z jarmużem
- Naturalny regulator poziomu cukru we krwi
- Kto nie powinien jeść jarmużu?
- Jak można jeść jarmuż?
Jak smakuje i wygląda jarmuż?
Jarmużu nie sposób pomylić z żadnym innym warzywem. Ma długie liście o postrzępionej i pomarszczonej strukturze, którą niektórzy nazywają kędzierzawą. Cechuje je głęboki odcień zieleni, a niekiedy także fioletu. Roślina może osiągnąć wysokość od kilkunastu centymetrów do nawet metra, a jej grube łodygi i kwiaty są również jadalne po odpowiedniej obróbce.
Smak jarmużu jest specyficzny, jak na warzywa kapustowate i nie każdemu przypada do gustu. To dlatego, że ma gorzkawe akcenty, podobnie jak szpinak, który dla wielu jest największym koszmarem dzieciństwa. Młode liście są zazwyczaj delikatniejsze i słodsze, podczas gdy starsze charakteryzują się bardziej intensywnym, wyrazistym aromatem i smakiem. Nie zrażaj się jednak. Spróbuj, bo naprawdę warto ze względu na jego właściwości.
Skład doceniany już w starożytności
Jarmuż zyskał miano superfoodu nie bez powodu. Już w czasach starożytnych doceniano jego właściwości. To prawdziwa skarbnica witamin i minerałów, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Znajduje się w nim:
- witamina K, niezbędna do utrzymania zdrowych kości i prawidłowego krzepnięcia krwi,
- beta-karoten, który jest prekursorem witaminy A chroniącej wzrok i wspierającej układ odpornościowy,
- witamina C, będąca silnym przeciwutleniaczem wspomagającym pracę układu sercowo-naczyniowego i hamującym utlenianie „złego” cholesterolu LDL,
- witaminy B1, B2, B3, B6, B9, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego,
- witamina E, która działa silnie antyoksydacyjnie,
- wapń, magnez, potas, żelazo i fosfor, które mają znaczenie dla utrzymania zdrowia kości, prawidłowej pracy układu krążenia oraz zapobiegania anemii,
- związki fenolowe, takie jak kwercetyna i kamferol, które wykazują silne właściwości antyoksydacyjne.
Niskokaloryczny sojusznik dla tych, którzy dbają o smukłą sylwetkę
Jarmuż ma niewiele kalorii. Można by powiedzieć, że jest korzystną pomyłką natury. W 100 gramach tego warzywa znajduje się zaledwie około 40-50 kalorii. Tak niska kaloryczność czyni go sprzymierzeńcem osób pragnących zrzucić zbędne kilogramy. Co więcej, jarmuż jest bogatym źródłem błonnika pokarmowego, który wydłuża uczucie sytości po spożyciu posiłku, zmniejszając tym samym chęć na podjadanie między głównymi posiłkami.
Zarówno dzięki niskiej kaloryczności, jak i obfitości błonnika, jarmuż stanowi cenną część diety odchudzającej, a jednocześnie zapobiega niedoborom ważnych składników odżywczych, jak to często się zdarza na dietach redukcyjnych. Wszystko dlatego, że dostarcza organizmowi wielu wartościowych składników odżywczych przy jednoczesnej kontroli kalorii.
Antynowotworowe właściwości jarmużu
Wśród licznych zalet jarmużu szczególną uwagę przykuwają jego właściwości antynowotworowe. Liście jarmużu są bogatym źródłem sulforafanu, potężnego przeciwutleniacza wykazującego silne działanie przeciwnowotworowe. Badania naukowe potwierdzają, że regularne spożywanie jarmużu może zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworów takich jak rak jelita grubego, płuc, prostaty, piersi i pęcherza moczowego. Oczywiście mowa jest o wsparciu profilaktyki antynowotworowej. Nie jest to panaceum na raka!
Sulforafan nie jest jednak jedynym składnikiem jarmużu redukującym ryzyko rozwoju nowotworu. Warzywo to obfituje również w indole, które hamują wydzielanie aktywnych estrogenów, co z kolei zmniejsza ryzyko rozwoju raka piersi. Ponadto jarmuż jest źródłem beta-karotenu, luteiny i zeaksantyny, które również wykazują właściwości przeciwnowotworowe.
Naturalne wsparcie zdrowych oczu przez jarmuż
Zawarte w jarmużu duże ilości beta-karotenu, z którego organizm wytwarza witaminę A, odgrywają ważną rolę w zapobieganiu kurzej ślepocie oraz zespołowi suchego oka. Nie można również pominąć obecności luteiny i zeaksantyny, które tworzą pigment plamki żółtej. Ich działanie antyoksydacyjne chroni siatkówkę oka przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki oraz nadmierne promieniowanie słoneczne. Witamina C obecna w jarmużu również wspiera ochronę oczu dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym.
Jarmuż wspiera układ sercowo-naczyniowy
Zawarty w jarmużu potas przyczynia się do zwiększenia drożności naczyń krwionośnych, co ułatwia krążenie krwi. Natomiast wapń, w który obfituje roślina, wspomaga prawidłowe pompowanie krwi do tkanek całego organizmu. Witamina C uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, hamując utlenianie „złego” cholesterolu LDL i zapobiegając rozwojowi miażdżycy.
Jarmuż – sprzymierzeniec zdrowych kości
Jarmuż jest cennym źródłem składników odżywczych, które wspierają zdrowie kości. Wapń i witamina K obecne w obfitych ilościach w tym warzywie, odgrywają niebagatelną rolę w procesie mineralizacji kości oraz zapobieganiu ich wapnieniu. Ponadto witamina K zmniejsza ryzyko złamań, chroniąc przed osłabieniem struktury kości.
Wzmacnianie odporności z jarmużem
Dzięki obecności witaminy C jarmuż stanowi cenne wsparcie dla układu odpornościowego. Kwas askorbinowy wspomaga bowiem walkę organizmu z drobnoustrojami, skracając czas trwania infekcji i przyspieszając powrót do zdrowia. Jarmuż dostarcza też organizmowi foliany, które nie tylko biorą udział w produkcji czerwonych krwinek, ale też wspierają układ immunologiczny w jego prawidłowym funkcjonowaniu.
Naturalny regulator poziomu cukru we krwi
Jarmuż może okazać się cennym sprzymierzeńcem dla osób zmagających się z cukrzycą lub insulinoopornością. Dzięki niskiej kaloryczności i niskiemu indeksowi glikemicznemu, warzywo to nie powoduje gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi po spożyciu.
Badania naukowe potwierdzają, że regularne spożywanie jarmużu może pomóc w regulacji poziomu glukozy we krwi, zmniejszając ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. To czyni warzywo cennym składnikiem diety diabetyków oraz osób pragnących zachować prawidłowy metabolizm węglowodanów.
Kto nie powinien jeść jarmużu?
Pomimo licznych prozdrowotnych właściwości jarmuż może nie być odpowiedni dla wszystkich. Osoby zmagające się z chorobami tarczycy, takimi jak Hashimoto czy niedoczynność gruczołu, powinny zachować ostrożność w spożywaniu tego warzywa. Dlaczego?
Jarmuż, podobnie jak inne rośliny kapustowate, zawiera goitrogeny. To związki, które mogą wpływać na metabolizm jodu w organizmie, prowadząc do zaburzenia syntezy hormonów tarczycy. W takich przypadkach zaleca się ograniczenie spożycia jarmużu lub całkowite wykluczenie go z diety.
Kolejną grupą osób, która powinna uważać na spożywanie jarmużu, są osoby cierpiące na kamicę nerkową. Jarmuż, tak jak szpinak czy burak, zawiera szczawiany, które są trudno rozpuszczalne w wodzie i mogą nasilać objawy kamicy szczawianowej. W tej sytuacji zaleca się ograniczenie spożycia jarmużu lub całkowite wyeliminowanie go z diety.
Jak można jeść jarmuż?
Jarmuż możesz spożywać na wiele różnych sposobów, dostosowując go do swoich upodobań. Liście dobrze smakują na surowo, np. jako dodatek do sałatek lub koktajli. W nieprzetworzonej termicznie postaci zachowuje maksimum swoich wartości odżywczych. Jednak ich smak i twarda konsystencja mogą nie przypaść do gustu wszystkim.
Jeśli preferujesz łagodniejszy aromat, możesz poddać jarmuż obróbce cieplnej, np. ugotować go na parze, dusić pod przykryciem, usmażyć lub upiec. Takie przyrządzanie złagodzi charakterystyczną goryczkę, czyniąc jarmuż bardziej akceptowalnym dla podniebienia.
Coraz większą popularnością cieszą się również chrupiące chipsy z jarmużu, które stanowią zdrowszą alternatywę dla tradycyjnych chipsów ziemniaczanych. Jarmuż można także dodawać do zup, gulaszy, zapiekanek czy past takich jak pesto.
Otwórz się na zdrowie – Enaturalnie.pl
Bibliografia
1. Bąk-Sypień I. I., Karmańska A., Kubiak K., Karwowski B. T., Aktywność przeciwutleniająca świeżego i termicznie przetworzonego zielonego i czerwonego jarmużu, Bromatoogia i Chemia Toksykologiczna 2017, nr 3, s. 246-251.
2. Pedersen S., Jarmuż, Wydawnictwo Vivante, Białystok 2016.
3. Pitura K., Jarosz Z., Skład chemiczny i wartość biologiczna jarmużu średniowysokiego w zależności od zróżnicowanego nawożenia mineralnego, Agronomy Science 2020, t. LXXV, nr 4, s. 97-107.
Komentarze
Dodaj swój komentarz