Czarna rzepa należąca do rodziny kapustowatych jest uprawiana głównie jako warzywo, aczkolwiek za sprawą właściwości leczniczych od dawna znajduje zastosowanie w medycynie naturalnej. Dzięki witaminom, składnikom mineralnym i substancjom biologicznie czynnym czarna rzepa wykazuje pozytywny wpływ na układ pokarmowy i skutecznie wspomaga leczenie zaparć, wzdęć i niestrawności. Kiedy i jak stosować czarną rzepę?
Spis treści:
- Pochodzenie i wygląd czarnej rzepy
- Właściwości i składniki odżywcze czarnej rzepy
- Działanie i wskazówki dotyczące stosowania czarnej rzepy
- Zastosowanie czarnej rzepy w przemyśle
- Przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne stosowania czarnej rzepy
Pochodzenie i wygląd czarnej rzepy
Czarna rzepa, określana również jako rzodkiew czarna (łac. Raphanus sativus), jest rośliną z rodziny kapustowatych, pochodzącą z Azji i Europy. Roślina ta była znana już w starożytnym Egipcie, Rzymie i Grecji. W Polsce pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą z przełomu XIV i XV wieku.
Czarna rzepa jest rośliną o dużym, bulwiastym korzeniu, na wierzchu czarną, a w środku mającą biały miąższ. Uprawiana jest w klimacie umiarkowanym, w żyznej ziemi o odpowiednim poziomie wilgotności. Coraz częściej można ją znaleźć w przydomowych ogródkach na terenie całego kraju.
Właściwości i składniki odżywcze czarnej rzepy
Za sprawą cennych składników odżywczych czarna rzepa wykazuje wielokierunkowy wpływ na organizm człowieka. W składzie czarnej rzepy znajdziemy takie związki jak:
- aminokwasy,
- makroelementy, w tym fosfor, magnez, sód, potas i wapń,
- mikroelementy takie jak cynk, mangan, miedź, jod i żelazo,
- witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6, B9 oraz B12),
- witaminę C, D oraz E,
- substancje o działaniu bakteriobójczym z rodzaju glukozynolanów,
- związki siarkowe o działaniu przeciwzapalnym i oksydacyjnym,
- związki kumarynowe, czyli przeciwzakrzepowe, przeciwbakteryjne i przeciwskurczowe,
- olejki eteryczne.
100 g tego warzywa dostarcza około 33 kalorie i zawiera::
Działanie i wskazówki dotyczące stosowania czarnej rzepy
Od wieków czarna rzepa jest stosowana w leczeniu całej gamy dolegliwości, jak również w ramach poprawy ogólnego stanu zdrowia czy samopoczucia. Poniżej wymieniamy jej główne właściwości:
- wspomaga pracę wątroby,
- poprawia kondycję włosów i ogólny stan skóry,
- pozytywnie wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego,
- pomaga regulować poziom złego cholesterolu,
- wspiera leczenie infekcji wirusowych i bakteryjnych.
Czarna rzepa, niezależnie od formy przyjmowania (włączenie do jadłospisu lub sięgnięcie po preparaty, które ją zawierają), jest zalecana szczególnie dla osób cierpiących na dolegliwości związane z układem pokarmowym, takie jak:
- wzdęcia,
- zaparcia,
- niestrawność.
Wśród wskazań do stosowania wyróżnia się też choroby woreczka żółciowego, stany zapalne i reumatyczne czy schorzenia wątroby. Stosowanie czarnej rzepy warto rozpocząć od świeżych soków wyciśniętych z warzywa lub dodawania go do surówki czy sałatki.
Zastosowanie czarnej rzepy w przemyśle
Czarna rzepa jest wykorzystywana nie tylko w kuchni, ale również w farmakologii i kosmetyce. Jest częstym składnikiem odżywek i szamponów, ponieważ stymuluje porost włosów. Dodatkowo wzmacnia cebulki włosów i sprawia, że są bardziej lśniące, a także odporne na uszkodzenia.
W kuchni czarna rzepa wyróżnia się ostrym i intensywnym aromatem zbliżonym do czosnku, dzięki czemu idealnie sprawdza się jako dodatek do sałatek i surówek. Nada się również jako baza do zupy czy farsz do pierogów. Można ją poddać dowolnej obróbce termicznej, a więc piec, smażyć czy gotować.
Starta rzepa z dodatkiem soli, czosnku, cukru i jogurtu naturalnego stworzy idealną sałatkę do obiadu. Doskonale smakuje w połączeniu z innymi warzywami i owocami, takimi jak:
- jabłka,
- marchew,
- kukurydza,
- ogórki.
Z czarnej rzepy warto przygotować sok, który pobudzi ukrwienie skóry, rozjaśni cerę i dostarczy organizmowi cennych składników odżywczych oraz mineralnych. Wystarczy zetrzeć warzywo na tarce, a otrzymany płyn odcisnąć przez gazę. Na rynku dostępna jest też szeroka gama suplementów z czarną rzepą, takich jak kapsułki, krople czy tabletki powlekane.
Przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne stosowania czarnej rzepy
Mimo swoich właściwości zdrowotnych, czarna rzepa może zaszkodzić osobom z niektórymi schorzeniami. Nie zaleca się jej stosowania przy chorobach takich jak:
- niewydolność serca,
- nadkwasota żołądka,
- niewydolność nerek,
- nieżyt jelita cienkiego.
Dodatkowo przyjmowanie czarnej rzepy w zbyt dużych ilościach może prowadzić do nadkwaśności żołądka, w cięższych przypadkach nawet do wystąpienia ostrej niewydolności serca i nerek.
Bibliografia
1. Banihani S. A., Radish (Raphanus sativus) and Diabetes, Nutrients 2017, 9(9): 1014.
2. Gamba M. i in., Nutritional and phytochemical characterization of radish (Raphanus sativus): A systematic review, Trends in Food Science & Technology 2021, 113, 205-218.
3. Manibannan A., Kim J. Kim D., Lee E., Lee H., Deciphering the Nutraceutical Potential of Raphanus sativus-A Comprehensive Overview, Nutrients 2019, 11,(2): 402.
4. Starek A., Kusińska E., Guz T., Physical and mechanical properties of the black turnip root flesh, Econtechmod. An International Quarterly Journal 2018, 07, 1, 127-136.
Komentarze
Dodaj swój komentarz