Charakterystyczny smak i aromat cebuli znany jest na świecie już od tysięcy lat. Starożytni Egipcjanie traktowali ją jako symbol życia wiecznego, z kolei Rzymianie i Grecy używali jej w charakterze pożywnego składnika diety. W Polsce natomiast nie znajdzie się nawet jednej osoby, która nie piła syropu z cebuli na przeziębienie.
Spis treści:
- Pochodzenie cebuli
- Dlaczego płaczemy, krojąc cebulę?
- Rodzaje cebuli i ich właściwości
- Najważniejsze składniki odżywcze cebuli i ich wpływ zdrowotny. Tabela
- Cebula jako naturalny lek na wiele przypadłości
- Proste przepisy na domowe leki z cebuli
- Kto nie powinien spożywać cebuli?
Pochodzenie cebuli
Cebula (łac. Allium cepa) należy do rodziny amarylkowatych (łac. Amaryllidaceae), w której znajdują się także chociażby wykorzystywane w kuchni czosnek, szalotka czy por. Poprawna nazwa cebuli to cebula czosnek, aczkolwiek na świecie najczęściej stosuje się jej skróconą i uproszczoną wersję.
Pochodzenie cebuli należy upatrywać się w czasach starożytnych. Pierwsze ślady hodowli tego warzywa można znaleźć na terenie dzisiejszego Iranu oraz zachodniej Azji. Datowane są na około 5000 lat p.n.e. W ciągu tych 7 tysięcy lat cebula dotarła do każdego, nawet najmniejszego zakątka globu.
Dlaczego płaczemy, krojąc cebulę?
Łzy z oczu podczas krojenia cebuli wyciska substancja chemiczna należąca do grupy związków sulfotlenków cysteiny. Miażdżenie i mieszanie się tych związków prowadzi do produkcji związku siarki reagującego z obecną w powietrzu wilgocią. Tak powstaje kwas siarkowy, który przekształca się w gaz.
Łzy pełnią funkcję obronną, ich zadaniem jest usunięcie drażniącego gazu z oczu. Zmniejszyć ten efekt można bardzo prosto, chociażby chłodząc cebulę przed krojeniem lub kroić ją czy obierać pod strumieniem bieżącej wody.
Rodzaje cebuli i ich właściwości
Cebula dzieli się na kilka odmian uprawianych w różnych częściach świata. Warto przyjrzeć się im dokładniej, aby dowiedzieć się, czym się różnią i które warto jeść, a jakich lepiej unikać.
| Rodzaj cebuli | Cechy charakterystyczne |
|---|---|
| cebula cukrowa | delikatny smak i aromat, duża i podłużna |
| cebula czerwona | wyraźny i ostry smak, czerwony kolor |
| cebula biała | chrupiąca, o wyraźnym smaku, ale nie tak ostra |
| cebula żółta | ostra, najczęściej wykorzystywana w Polsce, z charakterystyczną żółtą skórką |
Cebula cukrowa
Cebula cukrowa charakteryzuje się delikatnym smakiem i aromatem. Jest lekko słodka, nadaje się do sałatek czy surówek, ale też na kanapki. Ma białą skórkę i soczysty miąższ. Szczególnie przypadnie do gustu osobom, które nie lubią ostrego smaku charakterystycznego dla tego warzywa
Cebula cukrowa nie jest ciężkostrawna. Stanowi źródło olejków eterycznych i związków siarkowych. Zawiera witaminy z grupy B, a także K, E, A, oraz wapń i potas. Dodatkowo fitoncyd, który działa przeciwbakteryjnie oraz liczne przeciwutleniacze o działaniu antynowotworowym.
Cebula czerwona
Cebula czerwona, określania czasem jako cebula fioletowa, ma bordowo-fioletowy kolor i wyraźny, dość ostry smak, który idealnie sprawdzi się w sałatkach oraz jako dodatek do sosów, makaronów czy mięsa. Ten gatunek jest ciężkostrawny. Cebula czerwona to cenne źródło potasu, siarki, wapnia, magnezu, żelaza, cynku oraz witamin z grupy B, a także E i C.
Cebula biała
Cebula biała, znana pod nazwą cebuli czosnkowej, ma chrupką strukturę i bardziej wyrazisty smak niż w przypadku cebuli cukrowej. Idealnie nadaje się do smażenia. Dobrze współgra z układem pokarmowym, nie powoduje niestrawności i wzdęć.
Powinny po nią sięgać osoby z wrażliwą wątrobą i mające problemy z trawieniem. Cebula biała ma poza tym właściwości bakteriobójcze i wzmacnia odporność. Oprócz witamin zawiera również bardzo dużo minerałów.
Cebula żółta
Cebula żółta jest najczęściej używana w polskiej kuchni i jako remedium na różne dolegliwości. Ma ostry smak. Składniki w niej zawarte pobudzają wydzielanie soków żołądkowych, wspomagając trawienie i wzmacniając apetyt.
Cebula żółta dostarcza do organizmu witamin A, B, C oraz minerałów takich jak cynk, żelazo czy siarka. Dzięki temu chroni organizm przed infekcjami, oczyszcza go i dodatkowo działa moczopędnie.
Najważniejsze składniki odżywcze cebuli i ich wpływ zdrowotny. Tabela
Cebula jako naturalny lek na wiele przypadłości
Już w starożytnej Grecji cebula była traktowana jako swoiste panaceum na większość dolegliwości, z którymi boryka się ludzkość – od przeziębień aż po reumatyzm. Nawet na trądzik można stosować mus z długo gotowanej cebuli!
Omawiane warzywo obniża poziom cukru we krwi, dlatego powinno być kluczowym elementem diety każdego cukrzyka i osób, które mają predyspozycje genetyczne do rozwoju tej choroby. Warto również spożywać cebulę po terapii antybiotykami. Wzmacnia bowiem osłabioną florę bakteryjną, ponieważ zawiera m.in. błonnik odżywiający bakterie jelitowe.
Dzięki okładom z cebuli szybciej goją się rany. Przyłożenie do ucha całej, ugotowanej cebuli przyniesie ulgę w przypadku bólu czy zapaleniu ucha. Dodatkowo warzywo wzmacnia kości i ma działanie przeciwstarzeniowe.
Zawarte w niej witaminy A, C i E pomagają w naprawie uszkodzeń spowodowanych przez promieniowanie UV. Siarka wzmacnia elastyczność skóry, a kwercetyna zapobiega pojawianiu się zmarszczek.
Proste przepisy na domowe leki z cebuli
Cebula zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i idealnie nadaje się do leczenia lekkich przeziębień, także ogólnego wzmacniania odporności organizmu w ramach profilaktyki. Oto garść pomysłów na wykorzystanie cebuli w domowej aptece.
Miód cebulowy
W najprostszej wersji można po prostu wymieszać sok wyciśnięty z cebuli wraz z miodem. Możesz też zalać miodem kilka pokrojonych cebul i odstawić na kilka godzin. Potem przelej płyn przez sitko, dodaj sok z cytryny i gotowe. Miód w połączeniu z cebulą ułatwia odkrztuszanie i łagodzi objawy suchego, męczącego kaszlu.
Syrop z cebuli
Cebulę należy drobno posiekać, ewentualnie zetrzeć na tarce, posypać cukrem i odstawić w ciepłe miejsce na co najmniej 24 godziny. Potem przecedzić i przechowywać w lodówce. Pić od 2. do 4. razy dziennie po 1 łyżce w przypadku kaszlu i bólu gardła lub profilaktycznie, w celu wzmocnienia odporności.
Wino cebulowe
Potrzebne będą 30 dag posiekanej cebuli, 10 dag miodu oraz 700 ml wytrawnego białego wina. Mieszankę należy odstawić na 5 dni, a potem przecedzić. Mały kieliszek pity 3 razy dziennie ma działanie wzmacniające.
Kto nie powinien spożywać cebuli?
Cebuli powinny unikać osoby, które cierpią na choroby wątroby i nerek. Poważne problemy z układem pokarmowym również są przeciwwskazaniem do spożywania tego warzywa. W małych, kontrolowanych ilościach mogą ją jeść osoby z predyspozycją do wzdęć i zgagi.
Bibliografia
1. Galavi A., Hosseinzadeh H., Razavi B. M., The effects of Allium cepa L. (onion) and its active constituents on metabolic syndrome: A review, Iranian Journal of Basic Medical Science 2021, 24(1): 3-16.
2.Huang W., Tang G., Zhang L., Tao J., Wei Z., Effect of onion on blood lipid profile: A meta-analysis of randomized controlled trials, Food Science & Nutrition 2021, 9(7): 3563-3572.
3. Olędzki R., Potencjał antyoksydacyjny owoców i warzyw oraz jego wpływ na zdrowie człowieka, Nauki Inżynierskie i Technologie 2012, 1(4), 44-54.
Komentarze
Dodaj swój komentarz