Suplementacja kobiet planujących ciążę, w ciąży i po porodzie (oraz mężczyzn) - Poradnik
Rodzice planujący potomstwo powinni dokładniej przyjrzeć się swoim nawykom żywieniom i temu, co nakładają na talerz.
Dieta, stan zdrowia, wiek, styl życia oraz aktywność fizyczna przyszłych rodziców, to składowe, które mają ogromny wpływ na kształtowanie się przyszłego życia.
Eksperci zalecają również dodatkową suplementację. Najbardziej rozreklamowanym produktem dla kobiet ciężarnych i planujących ciążę jest kwas foliowy, jednak witamin i minerałów, na które wzrasta zapotrzebowanie w tym szczególnym czasie jest znacznie więcej.
Przyjrzymy się najistotniejszym czynnikom warunkującym prawidłowy proces zapłodnienia i rozwój płodu, a także szybki powrót do formy świeżo upieczonej mamy.
Spis treści:
- Zanim powstanie życie
- Badania które dobrze jest wykonać przed poczęciem
- Projekt Cel
- Jakie witaminy warto stosować w okresie ciąży?
- Kwas foliowy szersze spojrzenie
- Kiedy należy rozpocząć suplementację kwasem foliowym i jakie są zalecane dawki?
- Kobiety z grupy ryzyka (prawdopodobieństwo wystąpienia wad rozwojowych płodu)
- Kwas foliowy - Dawkowanie
- Kiedy suplementacja kwasem foliowym może być nieskuteczna?
- Badanie MTHRF – Dlaczego jest takie istotne?
- Czy suplementacja kwasem foliowym może być niebezpieczna?
- Okres połogu
- Jakie suplementy diety wspomogą kobietę w okresie połogu i laktacji?
- Porady dla Taty :)
Zanim powstanie życie
Przyszli rodzice powinni zdawać sobie sprawę, że to jaki materiał genetyczny dostanie w spadku ich dziecko, zależy w dużej mierze od nich samych.
Zdrowy styl życia w tym:
- urozmaicona dieta pełna świeżych warzyw i owoców oraz produktów jak najmniej przetworzonych,
- umiarkowana aktywność fizyczna,
- spędzanie czasu na świeżym powietrzu,
- stronienie od używek i substancji odurzających,
- odpowiednia ilość snu,
to tylko niektóre, ale bardzo istotne czynniki, wpływające na jakość komórek rozrodczych kobiety i mężczyzny.
Jeśli zależy nam, aby przyszłe potomstwo było silne, sprawne i prawidłowo się rozwijało pod względem intelektualnym oraz fizycznym, powinniśmy zadbać o to, aby dostało jak najlepszy materiał genetyczny, który to umożliwi.
W tym miejscu rodzice planujący potomstwo powinni zadać sobie kilka ważnych pytań:
1. Czy cieszysz się pełnią zdrowia i sprawności?
2. Czy Twoja odporność jest na wysokim poziomie?
3. Czy często spędzasz czas na świeżym powietrzu?
4. Czy często jesz świeże warzywa i owoce?
5. Czy 3 razy w tygodniu aktywnie spędzałaś/-eś czas biegając, jeżdżąc na rowerze, spacerując?
6. Czy jesteś pełna/-y energii?
7. Czy czujesz się szczęśliwa/-y?
8. Czy Twój sen pozwala Ci wypocząć i być aktywnym w ciągu dnia?
Jeśli na wszystkie pytania Twoja odpowiedź brzmi „TAK”, to znaczy, że Twoje potomstwo ma szanse na najlepszy start.
Szczególnie ważne jest aby kobieta, której brzuch za chwilę stanie się domem dla Waszego dziecka na całe 9 miesięcy, zadbała o odpowiednie „umeblowanie mieszkania”, zapasy żywnościowe w postaci związków mineralnych i witamin, a także nastrój, który podyktowany jest stanem emocjonalnym, zależnym w głównej mierze od sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia i hormonów.
Planując ciążę warto jest zrobić kilka badań, które zweryfikują gotowość kobiety do macierzyństwa.
Badania które dobrze jest wykonać przed poczęciem:
Zanim, jako przyszli rodzice podejmiecie decyzje o poczęciu dziecka, warto odwiedzić kilku specjalistów.
1. Endokrynolog – przebadaj swoją tarczycę, możesz to zrobić profilaktycznie, a jeśli masz objawy sugerujące, na problemy z tarczycą jak:
- niedoczynność: trudności z utrzymaniem wagi mimo diety, ospałość, uczucie zimna, zimne poty,
- nadczynność: niska waga mimo spożywania dużej ilości posiłków, wilczy apetyt, ciągłe uczucie gorąca, nadpobudliwość, potrzeba ciągłego bycia w ruchu,
wizyta u specjalisty staje się koniecznością.
2. Ginekolog – najlepiej wybrać jednego ginekologa, który poprowadzi Cię od samego początku: przeprowadzi wywiad, zleci odpowiednie badania u innych specjalistów oraz skontroluje stan narządów rodnych (wykona USG, cytologię oraz zbada środowisko bakteriologiczne pochwy).
3. Lekarz ogólny:
- morfologia – która ujawni istniejące stany zapalne czy ewentualne niedobory witamin i minerałów (jeśli parametry krwi nie są zadowalające: hematokryt, hemoglobina i krwinki czerwone poniżej normy mogą świadczyć o niedoborze witamin B6, kwasu foliowego B12 i żelaza oraz miedzi);
- badanie moczu - może ujawnić stany zapalne pęcherza moczowego lub nerek, które należy wyleczyć przed ciążą;
- dowiedz się czy chorowałaś na różyczkę, ospę, świnkę, tzw. choroby zakaźne, które jeśli wystąpią podczas ciąży mogą prowadzić do uszkodzenia płodu;
- oznaczenie grupy krwi w tym Rh;
- zastanów się czy może istnieć ryzyko, że chorujesz na : WZW typu B, cytomegalię, toksoplazmozę, lub jesteś nosicielem HIV lub kiły.
4. Dentysta – sprawdź stan swojego uzębienia. Chore zęby mogą być źródłem trudnych infekcji, natomiast branie antybiotyków i leków przeciwzapalnych w ciązy jest niewskazane. Ponadto jeśli jesteś posiadaczką tzw. słabych zębów, warto zastosować suplementację wapniem, magnezem witaminą K2 i D3, aby uniknąć ich utraty.
5. Okulista – podczas ciąży zwiększa się ilość krwi, dlatego ciśnienie krwi rośnie, co może niekorzystnie odbić się na narządzie wzroku.
Poród jest ogromnym wysiłkiem podczas którego może dojść do nadwyrężenia oczu, często duże wady wzroku są przeciwwskazaniem do porodu naturalnego.
6. Dietetyk - jeżeli zdrowa kuchnia nie jest Twoją mocną stroną będzie to dobry czas na skorzystanie z porady dietetyka. Podczas konsultacji ustalicie wspólnie jadłospis, pory posiłków, propozycje ich przygotowania, dostaniesz zdrowe oraz smaczne przepisy, które najczęściej okazują się bardzo proste. Dietą można również spróbować poprawić niekorzystne parametry krwi oraz złe samopoczucie w ciąży.
Projekt Cel!
„Projekt cel” - to 9 znaczących miesięcy przed zapłodnieniem.
Można się wymigiwać stwierdzeniem, że dzieci z „wpadki” rodzą się zdrowe mimo, że nikt niczego wcześniej nie planował.
Jeśli jednak możemy mieć wpływ na to, jaki będzie ten czas 9 miesięcy, warto byłoby zrobić to w trosce o przyszłe potomstwo.
Jeśli Twój styl życia do tej pory pozostawiał wiele do życzenia, to przyszedł właśnie moment aby nad tym popracować.
Oto kilka wskazówek, przedstawimy je w postaci pytań rodziców posiadających dzieci :)
Dlaczego moje dziecko jest takie ruchliwe i niespokojne? - zwolnij, niech ten czas będzie spokojniejszy, skończ z imprezami do białego rana, nie bierz dodatkowych zadań w pracy, skup się na swoich potrzebach, nie przesadzaj z aktywnością fizyczną i ostrą muzyką, zumbę i crossfit zamień na jogę lub pilates (poznane ćwiczenia przydadzą się po porodzie).
Dlaczego moje dziecko tak mało i niespokojnie śpi? – wysypiaj się, postaraj się ograniczyć stresy, zrezygnuj z nadprogramowych obowiązków i kawy czy coca-coli.
Dlaczego moje dziecko jest takie chorowite? - zadbaj o swoją odporność, spędzaj dużo czasu na świeżym powietrzu, spaceruj, zwiększ swoją aktywność fizyczną, zrezygnuj z wszelkich używek.
Dlaczego moje dziecko jest takie nieposłuszne, nic do niego nie dociera? - rozmawiaj o swoich zainteresowaniach i wątpliwościach, rozwiązuj problemy na bieżąco, nie duś niczego w sobie, otwarcie mów o swoich potrzebach i ucz się słuchać.
Dlaczego moje dziecko jest takim niejadkiem? - Jedz zdrowo, regularnie, jeśli chcesz aby Twoje dziecko jadło zdrowe, przyrządzane przez Ciebie posiłki, Ty też powinnaś jeść zdrowo.
Dlaczego moje dziecko ma alergię? - zadbaj o swoje emocje, unikaj stresu, korzystaj z sesji relaksacyjnych, medytacji, zrezygnuj z chemicznego jedzenia, środków piorących, kosmetyków.
To tylko niektóre z problemów, z jakimi mierzą się świeżo upieczeni rodzice, zastanów się czy Ty też chcesz się z nimi mierzyć.
A jeśli mógłbyś ich uniknąć?
Czy nie warto poświęcić te 9 miesięcy – robisz to nie tylko dla dziecka, ale też dla siebie.
Oczywiście trzeba pamiętać, że oboje rodziców jest zobowiązanych do podjęcia zmian nie tylko matka, dziecko ma także ojca.
Jakie witaminy warto stosować w okresie ciąży
Witaminy i składniki mineralne powinny być dostarczane do naszego organizmu głównie wraz z urozmaiconą dietą.
Dlatego przygotowując się do ciąży jak i w jej trakcie warto sięgać po świeże warzywa i owoce, produkty o niskim stopniu przetworzenia jak płatki owsiane, kasze, nasiona, orzechy, jaja, świeże, ale nie surowe ryby czy wątróbkę.
W celu stosowania bezpiecznej suplementacji, należy skorelować wyniki badania parametrów krwi z badaniami określającymi poziom witaminy B12, D3, żelaza, potasu, miedzi, cynku i magnezu we krwi.
Klikając w nazwę konkretnego składnika, zostaniesz automatycznie przekierowany do listy polecanych suplementów diety.
1. Kwas foliowy (witamina B9) – to jeden z nagłośnionych tematów wokół ciąży, dlatego nim zajmiemy się szerzej w dalszej części artykułu.
2. Tiamina (witamina B1) – jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczy w procesach budowania składowych układu nerwowego w tym tworzeniu osłonek mielinowych, formowaniu synaps i wzrostu aksonów.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 1 mg dziennie)
3. Ryboflawina (witamina B2) – jak wynika z badań, może być istotna w zapobieganiu depresji poporodowej, jest też składnikiem enzymów regulujących pracę układu nerwowego.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 1,6 mg dziennie)
4. Cholina (witamina B4) – mało znana, a bardzo ważna w prawidłowym rozwoju płodu, warunkuje prawidłowy przyrost i specjalizację tkanki mózgowej płodu, zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń neurologicznych i rozwój chorób psychicznych w życiu dorosłym.
Niedobór choliny może być również przyczyną zaburzeń laktacji.
5. Pirydoksyna (witamina B6) - chroni układ nerwowy przez neutralizowanie neurotoksycznego kwasu domoikowego i glutaminianu, zapobiega napływaniu jonów wapnia, które uszkadzają komórki nerwowe, bierze udział w neutralizacji toksycznej homocysteiny, która powoduje słabsze dotlenienie i odżywienie mózgu, niezbędna podczas wytwarzania dopaminy, serotoniny i GABA.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 2 mg dziennie)
6. Metylokobalamina (witamina B12) – niedobór tej witaminy przy podaży wysokich dawek kwasu foliowego, może prowadzić do zwiększenia ryzyka powikłań ciąży.
Jest również niezbędna dla rozwijającego się płodu i magazynowana,jeśli matka ma duże niedobory, to dziecko na starcie może predysponować do anemii, zaburzeń procesów krwiotwórczych, a także problemów skórnych.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 25 mcg dziennie)
7. Witamina C – nie tylko stymuluje procesy odpornościowe i pozwoli na zapobiegnięcie niepożądanym infekcjom w ciąży, zadba również o odpowiednią regulację gospodarki hormonalnej i przyswajanie żelaza.
Niedobory witaminy C w czasie ciąży mogą objawiać się późniejszym brakiem koncentracji u dziecka.
(Zapotrzebowanie w ciąży: od 200 do 1000 mg dziennie)
8. Witamina E – zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu czy poronienia, jest silnym antyoksydantem, który zapobiega uszkadzaniu komórek i powstawaniu stanów zapalnych tkanek, umożliwia prawidłowy rozwój narządu wzroku i zapewnia odpowiednie odżywienie wzrastających struktur. Niedobór może skutkować osłabieniem mięśni, niedokrwistością i problemami skórnymi.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 12 mg dziennie)
9. Witamina A – często nadgorliwość kobiet w strachu przed przedawkowaniem skutkuje niedoborami witaminy A, która wpływa m.in. na rozwój wzroku dziecka,chroni komórki przed uszkodzeniem, promuje wzrost mocnych kości i zębów, zabezpiecza również przed upośledzeniem wzrostu płodu.
Oczywiście wiadomo jest, że stosowanie popularnych terapii retinoidami na trądzik, wiąże się z koniecznością antykoncepcji, gdyż używa się tam „końskich dawek witaminy A.
Niedobór witaminy A może powodować kłopoty z zajściem w ciążę i prowadzić do problemów ze wzrokiem, skórą i odpornością zarówno u matki jak i u dziecka.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 1200 mcg dziennie)
10. Witamina D – wzmacnia zęby oraz kości matki i pozwala na prawidłowe kształtowanie się układu kostno-mięśniowego płodu, ma wpływ na prawidłową replikację DNA. Niedobory mogą sprzyjać rozwojowi cukrzycy typu I i innych chorób autoimmunologicznych w tym nowotworów.
Kobiety w ciąży często unikają słońca i smarują się silnymi filtrami przeciwsłonecznymi, aby zapobiec powstawaniu nierównomiernych plam.
W takiej sytuacji należy skoncentrować się na odpowiedniej suplementacji witaminą D.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 50 mcg / 2000 IU dziennie)
11. Witamina K – odgrywa istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi, dlatego ciężarna kobieta powinna zadbać o jej odpowiedni poziom w trosce o noworodka, u którego samodzielny proces wytwarzania witaminy K2 zaczyna się dopiero po narodzinach. Podczas przechodzenia przez kanał rodny zapoczątkowana zostaje kolonizacja jelit przez florę bakteryjną. Jeśli poród odbył się przez cesarskie cięcie, bardzo dużego znaczenia nabiera jak najszybsze rozpoczęcie karmienia piersią.
Witamina K zmniejsza ryzyko powstawania krwotoków wewnętrznych, spowodowanych uszkodzeniem tkanek przeciskającego się podczas porodu noworodka, odpowiada za proces przemiany materii, istotna w gospodarce wapnia, ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwbólowe.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 100 mcg dziennie)
12. Kwasy omega-3 - kształtują prawidłowy rozwój mózgu (niezbędne w komunikacji między komórkami nerwowymi) i wzroku płodu (zależy od nich funkcjonowanie rodopsyny – barwnika umożliwiającego widzenie).
(Zapotrzebowanie w ciąży: 1000 mg dziennie)
13. Żelazo – do 8 tygodnia ciąży, dodatkowa suplementacja żelazem nie jest wskazana, jednak w wyniku zwiększającej się ilości krwi u kobiety ciężarnej, bardzo ważne jest aby zadbać o odpowiednią podaż żelaza, które warunkuje prawidłową budowę hemoglobiny.
Dobre dotlenienie tkanek zależy właśnie od czerwonego barwnika krwi, w którego skład wchodzi żelazo.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 30 mg dziennie)
14. Magnez – warunkuje prawidłowe przekazywanie impulsów nerwowych, odpowiada za procesy odpornościowe i sprzyja tworzeniu się mocnych kości. Jeśli cierpisz w ciąży z powodu silnych skurczów mięśni wdroż do swojej suplementacji magnez, bo najwyraźniej brakuje go Tobie i dziecku.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 1000 mg dziennie)
15. Jod – zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta w okresie ciąży i karmienia piersią.
Jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, a przede wszystkim tarczycy,która zawiaduje całym układem hormonalnym człowieka.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 200 mg dziennie)
16. Cynk – cynk jest pierwiastkiem występującym w każdej komórce organizmu, jest składnikiem około 200 enzymów i bierze udział w ważnych procesach metabolicznych oraz reakcjach enzymatycznych jak biosynteza białek, które są niezbędne do wzrostu i rozwoju tworzącego się organizmu, odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych, odgrywa ważną rolę w procesie kostnienia i mineralizacji tkanki kostnej matki i dziecka.
Współdziała z hormonem wzrostu, insuliną i hormonami płciowymi. Konsekwencją niedoboru cynku mogą być wady rozwojowe płodu, niska masa urodzeniowa dziecka, zaburzenia umysłowe czy przedwczesny poród spowodowany odklejeniem łożyska.
Noworodki z niedoborem cynku charakteryzują się nieprawidłowym rozwojem umysłowym oraz zaburzeniami wzrostu, maja problemy z układem pokarmowym i oddechowym.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 15 mg dziennie)
17. Krzem – pierwiastek budulcowy trzustki, mózgu, śledziony i serca, należy do podstawowych składników tworzących włosy i paznokcie, jest niezbędny do produkcji kolagenu, odpowiadającego za utrzymanie elastyczności tkanki łącznej (skóry, chrząstek, naczyń krwionośnych i limfatycznych).
Zapotrzebowanie na ten pierwiastek zdecydowanie wzrasta w okresie ciąży, ponieważ jest niezbędnym składnikiem budulcowym tworzących się struktur.
(Zapotrzebowanie w ciąży: 70 mg dziennie)
Kwas foliowy szersze spojrzenie
Jakich wad rozwojowych płodu można uniknąć suplementując kwas foliowy?
Zbadano, że niedobór folianów (metabolitów kwasu foliowego) powoduje hiperhomocysteinemię.
Tutaj warto byłoby wyjaśnić mechanizm powstawania tego schorzenia.
Hiperhomocysteinemia – powstaje na skutek zbyt wysokiego poziomu homocysteiny. O ile homocysteina utrzymywana przez organizm na optymalnym poziomie odgrywa role fizjologiczne, angażując się w wiele funkcji życiowych komórek, o tyle jej nadmiar może poważnie zagrażać zdrowiu i życiu.
Homocysteina jest aminokwasem siarkowym metabolizowanym do metioniny albo do cysteiny, a jej zawyżony poziom może wynikać z uwarunkowanej genetycznie modyfikacji aktywności enzymów biorących udział w rozkładaniu tego związku.
Częstszą przyczyną jest jednak niedobór witamin z grupy B (B4, B6, B9- kwas foliowy, B12).
Rozwój hiperhomocysteinemii wiąże się z wyższym ryzykiem powstawania niektórych, poważnych uszkodzeń płodu:
- wady cewy nerwowej,
- rozszczep wargi i podniebienia,
- zespół Downa,
- wady serca,
- wady układu moczowego,
- defekty i niedorozwój kończyn,
- rozszczep kręgosłupa,
- szczątkowy rozwój mózgu,
- wodogłowie.
Natomiast u kobiety ciężarnej w wyniku hiperhomocysteinemii mogą wystąpić powikłania ciąży, takie jak:
- poronienia nawracające,
- zahamowanie wzrastania wewnątrzmacicznego płodu,
- stan przedrzucawkowy (jest to powikłanie, które może pojawić się po 20. tygodniu ciąży, objawami charakterystycznymi jest wcześniej niewystępujące wysokie nadciśnienie i białkomocz, grozi wystąpieniem drgawek, udaru, ciężkiej niewydolności nerek, wodobrzusza i innych komplikacjami., które mogą zagrozić zdrowiu i życiu zarówno matki jak i dziecka).
Wyniki badań potwierdzają, że stosowanie suplementacji kwasem foliowym przed ciążą u kobiet z grupy podwyższonego i wysokiego ryzyka zmniejsza niebezpieczeństwo ponownego pojawienia się wady nawet o 85%.
Kiedy należy rozpocząć suplementację kwasem foliowym i jakie są zalecane dawki?
Zgodnie z zaleceniami medycznymi suplementacje kwasem foliowym powinno się zacząć 12 tygodni (okres przedkoncepcyjny) przed planowanym zajściem w ciążę.
W tym czasie powinno dojść do wysycenia organizmu kobiety oraz gonad kwasem foliowym i unormowania poziomu homocysteiny.
Idąc za zasadą stosowania najniższej skutecznej dawki podczas suplementacji u kobiet bez zburzeń metabolizmu folianów, zaleca się stosowanie dawki 0,4 mg kwasu foliowego zarówno w okresie przedkoncepcyjnym, podczas ciąży jak i karmienia piersią.
Kobiety z grupy ryzyka (prawdopodobieństwo wystąpienia wad rozwojowych płodu)
Do grupy ryzyka wystąpienia wad rozwojowych i powikłań ciąży wynikających z niewystarczającego metabolizmu homocysteiny u ciężarnych, zalicza się kobiety, u których może dochodzić do zaburzeń szlaku metabolicznego kwasu foliowego do jego aktywnej formy - folianu.
Częstsze występowanie wad układu nerwowego stwierdzono także u płodów kobiet:
- z cukrzycą typu 1 i typu 2 – hiperglikemia oraz insulinooporność mogą zaburzać przemiany metaboliczne folianów;
- z zespołem policystycznych jajników stosujących metforminę – podczas stosowania metforminy dochodzi do niedoborów witaminy B6, B9 i B12;
- z chorobami przewlekłymi schorzeniami układu pokarmowego (wrzodziejące zapalenie jelita, celiakia, choroba Crohna) - zaburzone procesy wchłaniania prowadzą do niedoborów witaminowych w tym folianów;
- u kobiet otyłych i po operacjach zmniejszania żołądka – może być to związane ze zmniejszoną powierzchnią wydzielania kwasu solnego w okrojonym żołądku, który jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu metylacji witamin z grupy B;
- przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych jest czynnikiem ryzyka obniżonego stężenia folianów we krwi;
- stosowanie leków neutralizujących kwasy żołądkowe.
W wyżej wymienionych sytuacjach wskazana byłaby suplementacja aktywnej formy kwasu foliowego w postaci 5-metylotetrahydrofolianu.
Suplementacja folianami w okresie przedkoncepcyjnym, może mieć korzystny wpływ na zmniejszenie poziomu homocysteiny.
Należy brać pod uwagę, iż stosowanie wysokich dawek samego kwasu foliowego (powyżej 5 mg), jest nieuzasadnione i może prowadzić do obniżenia progu drgawkowego.
Kwas foliowy - Dawkowanie
Grupa niskiego ryzyka - suplementacja kwasem foliowym w dawkach 0,4–0,8 mg dziennie. Rekomendowaną suplementacją są foliany w dawce 0,4 mg/dobę w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży i połogu, a także podczas karmienia piersią.
Grupa podwyższonego ryzyka – wskazana suplementacja w okresie przedkoncepcyjnym i I trymestrze ciąży w podwójnej dawce (0,8-1,6 mg dziennie) z uwzględnieniem aktywnych form folianów. Niestety jak wskazują badania tylko 35% kobiet, których dzieci urodziły się z wadami rozwojowymi przyjmowało preparaty zawierające foliany w kolejnej ciąży.
Możliwość negatywnego wpływu na płód wysokich dawek folianów, wskazuje na konieczność zmniejszenia dawki do 0,8 mg po I trymestrze ciąży aż do zakończenia laktacji.
Grupa wysokiego ryzyka - w okresie przedkoncepcyjnym i I trymestrze ciąży należy suplementować kwas foliowy w dawce 5 mg/dobę z uwzględnieniem aktywnych form folianów oraz witaminę B12. Dawkę folianów trzeba zmniejszyć do 0,8 mg dziennie w kolejnych trymestrach ciąży oraz w okresie laktacji.
Kiedy suplementacja kwasem foliowym może być nieskuteczna?
Kwas foliowy dostarczany do organizmu waz z pożywieniem, a także w formie suplementów musi przejść szereg reakcji biochemicznych, aby powstała jego aktywna forma 5-metylotetrahydrofolianu.
Nasza oferta kwasów foliowych >>
W wielu przypadkach za hiperhomocysteinemię odpowiedzialna jest zamiana jednego aminokwasu w MTHFR podczas przemian homocysteiny do metioniny.
Taka sytuacja zachodzi w wyniku nieobecności aktywnej formy folianu.
U osób, ze zdiagnozowanym defektem genetycznym, zaleca się suplementację aktywną formą folianu, aby zmniejszyć ryzyko powstawania chorób serca i powikłań ciąży.
Badanie MTHRF – Dlaczego jest takie istotne?
Zanim rozpoczniecie starania o dziecko, kobieta może wykonać badanie MTHFR w celu uniknięcia niechcianych powikłań ciąży.
Taki test pozwoli dokładnie określić czy kobieta powinna suplementować zwykły kwas foliowy czy jego aktywną postać.
Jeśli test nie został wykonany, bezpieczniej jest stosować aktywną formę folianu w postaci 5-metylotetrahydrofolianu.
Dzięki temu można mieć pewność, że foliany w organizmie ciężarnej kobiety zostaną utrzymane na odpowiednim poziomie, zapewniając prawidłowy przebieg utylizacji nadmiaru homocysteiny.
W Polsce częstość występowania mutacji MTHFR waha się na poziomie 5-11%.
Wynikiem takiej mutacji jest powstanie wariantu białka o obniżonej aktywności enzymatycznej.
Wyniki badań przeprowadzonych na populacji nieciężarnych kobiet (nosicielek różnych genotypów MTHFR) pokazują, że aktywne formy folianów powodują wzrost stężenia folianów w osoczu o wiele bardziej niż kwas foliowy.
Czy suplementacja kwasem foliowym może być niebezpieczna?
Z kwasem foliowymi trzeba uważać, gdyż zwiększona podaż może maskować niedobór witaminy B12, co tylko nasili zaburzenia metaboliczne prowadzące między innymi do hiperhomocysteinemii.
Zaleca się, aby suplementacja wyższymi dawkami folianów była uzupełniona o witaminę B12.
Wysokie dawki kwasu foliowego, który nie ulegnie prawidłowemu metabolizmowi mogą mieć negatywne skutki:
- może wpływać na aktywność komórek NK (natural killer),
- prowadzić do rozstroju układu immunologicznego,
- uszkodzenia płodu we wczesnej ciąży,
- zwiększenie ryzyka otyłości u dziecka,
- rozwój insulinooporności (cukrzyca typu II) u dziecka.
Kumulacji niezmetabolizowanego kwasu foliowego można uniknąć przez suplementację odpowiednich dawek oraz aktywnych postaci folianu i podaży witaminy B12.
Trzeba mieć jednak świadomość, że wady cewy nerwowej mogą być spowodowane tak samo zaburzeniami metabolizmu kwasu foliowego, jak i nieprawidłowościami chromosomalnymi.
Okres połogu
Jest to czas regeneracji organizmu, zarówno po bardzo intensywnej eksploatacji organizmu kobiety podczas 9 miesięcy ciąży jak i po wycieńczającym porodzie.
Nawet jeśli poród nie odbył się siłami natury (taki wysiłek można porównać do przebiegnięcia maratonu), to cesarskie cięcie jest również dużym szokiem dla organizmu i wymaga uruchomienia przez organizm wielu złożonych procesów w celu powrotu do homeostazy.
Niepewność i strach o dziecko, wiążą się nierzadko z ogromnym stresem, który odbija się echem jeszcze przez długi czas po narodzinach dziecka.
Kobieta po powrocie ze szpitala powinna przede wszystkim odpoczywać i karmić dziecko.
Wszelkie obowiązki domowe przez pierwsze dwa tygodnie zostawmy tacie małego berbecia, nawet takie czynności jak kąpiel czy przewijanie dziecka powinny zostać w gestii ojca.
Niestety są to założenia utopijne, w dzisiejszych czasach kobieta często zostaje sama z nawałem obowiązków, które ją przerastają, co może skutkować wystąpieniem depresji poporodowej.
Jakie suplementy diety wspomogą kobietę w okresie połogu i laktacji?
Rozwijający się organizm małego człowieka wyciąga z organizmu matki, wszystko co najlepsze i niezbędne, dlatego czas połogu jest okresem intensywnej regeneracji organizmu kobiety, która potrzebuje dużej dawki witamin i minerałów, aby wrócić do formy.
Najintensywniejszy proces odbudowy zachodzi w czasie 6-8 tygodni po porodzie. Należy zatem kontynuować, a nawet zwiększyć suplementacje wszystkich witamin i minerałów stosowanych w ciąży.
Wypadające włosy nie powinny być powodem do większych zmartwień, oprócz walorów estetycznych, nie jest to absolutnie związane z niedoborem witamin.
Hormony wytwarzane w czasie ciąży przedłużają życie włosa i te włosy, które normalnie wypadłyby, ustępując miejsca innym, żyją dalej.
Natomiast po porodzie hormony całkowicie zmieniają się, powodując wypadanie wszystkich „starych” cebulek włosowych, a w ich miejscu pojawiają się mnóstwo tzw. baby hair.
Oczywiście zmiany hormonalne często odbijają się na wyglądzie skóry, włosów, paznokci. W tym okresie można sobie pomóc, wdrażając do suplementacji aminokwasy siarkowe, biotynę, kwas pantotenowy, nie zapominając o całym zestawie witamin, które zalecamy do suplementacji w ciąży, w dalszym ciągu należy je stosować.
W okresie połogu i laktacji zwiększa się zapotrzebowanie na witaminy A, D, B1 i B2, kwasy omega-3 i cynk, niektóre z nich mogą być trudne do pozyskania w okresie wiosenno-zimowym.
Jeśli kobieta zmaga się z objawami depresji poporodowej nie zaszkodzi wdrożyć do suplementacji witamin z grupy B w solidnych dawkach, a przede wszystkim B1, B2, B3, B4 I B6 – są to witaminy:
- odpowiedzialne za prawidłową syntezę dopaminy i serotoniny (tzw. hormonów szczęścia),
- regulują funkcjonowanie układu nerwowego i chronią przed uszkodzeniami komórek nerwowych,
- udowodniono, że witamina B2 zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji poporodowej.
Jeśli mama miała ciężki poród wiążący się z dużą utratą krwi lub cesarskie cięcie, nierzadko pojawia się anemia.
Witaminy z grupy B biorą udział w procesach krwiotwórczych tj. B6, B9 i B12, także oprócz suplementacji żelaza warto pomyśleć o kompleksowej terapii pełnym zestawem witamin B-complex (Kliknij aby przejść do oferty>>) zawierającymi ich metylowane formy.
Jeśli kobieta czuje się zmęczona, osłabiona i nie dopisuje jej apetyt, te suplementy są dla niej wskazane.
Na zakończenie porady dla Taty :)
Wraz z postępem cywilizacyjnym odnotowuje się spadek jakości i ilości męskiego nasienia, co przekłada się przede wszystkim na trudności z poczęciem i może przyczynić się do problemów zdrowotnych Twojego dziecka.
Męskie plemniki są bardzo podatne na uszkodzenia, szczególnie szkodzi im zbyt wysoka temperatura i używki dlatego w okresie starania się o dziecko:
- zrezygnuj z gorących kąpieli,
- nie włączaj podgrzewania fotela w samochodzie,
- zrezygnuj z jazdy rowerem na rzecz biegania,
- nie korzystaj z sauny,
- nie pij alkoholu i nie pal papierosów, marihuany,
- unikaj stresu,
- unikaj żywności wysokoprzetworzonej.
Zmianę stylu życia powinieneś wprowadzić przynajmniej 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o dziecko – proces tworzenia plemników i ich dojrzewanie trwa 100 dni.
Wolne rodniki, które wytwarzają się w organizmie pod wpływem stresu oksydacyjnego, do którego predysponują wyżej wymienione czynniki, mogą w znaczący sposób uszkadzać plemniki, niosą wybrakowany materiał genetyczny, stają się one mniej ruchliwe, i obumierają.
W prawidłowych warunkach wolne rodniki są unieszkodliwiane przez przeciwutleniacze (antyoksydanty), występujące w płynie nasiennym, ale aby mogły się tam znaleźć drogi tato powinieneś:
- zdrowo się odżywiać,
- jeść duże ilości świeżych warzyw i owoców najlepiej bio – zawierają naturalne barwniki o potencjale antyoksydacyjnym (chlorofil, beta-karoten, polifenole, flawonoidy),
- jeść pomidory - zawierają likopen odpowiedzialny za utrzymanie zdrowej prostaty,
- stosować witaminy o działaniu aktyoksydacyjnym E, D, C, A.
Minerały, które odpowiedzialne są za produkcję pełnowartościowych plemników to cynk i selen, dlatego nie może zabraknąć ich w Twojej diecie.
Wszystkie spośród tych związków znajdziesz w postaci suplementów diety pojedynczo lub w zestawach.
Istnieją również zestawy witamin dedykowane bezpośrednio dla mężczyzn.
Należy jednak stosować je jako uzupełnienie dobrze zbilansowanej diety i zdrowego stylu życia, a nie remedium na wszystkie bolączki.
Pamiętaj, że w żywności różnorodność witamin, minerałów oraz przeciwutleniaczy jest o wiele większa i w naturalnej formie, przez co ich efektywność może być nawet kilkakrotnie większa.
Powodzenia drodzy rodzice!
Bibliografia
1. Gołębiowska-Staroszczyk S., Matysiak M., Rola witamin w procesie erytropoezy. Stand Med./Pediatria 2011, T.8: 938-949
2. Szczapa J. Postępowanie w niedokrwistości u noworodów. W: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonalotogicznego, Borszewska-Kornacka M.K. (red.), Warszawa, Wydanie II 2017: 284-287.
3. Hursthouse NA, Gray AR, Miller JC, et al. Folate status of reproductive age women and neural tube defect risk: the effect of long-term folic acid supplementation at doses of 140 µg and 400 µg per day. Nutrients. 2011; 3(1): 49–62, doi: 10.3390/nu3010049, indexed in Pubmed: 22254076.
4. Paul L, Selhub J. Interaction between excess folate and low vitamin B12 status. Mol Aspects Med. 2017; 53: 43–47, doi: 10.1016/j. mam.2016.11.004, indexed in Pubmed: 27876554.
5. Selhub J, Rosenberg IH. Excessive folic acid intake and relation to adverse health outcome. Biochimie. 2016; 126: 71–78, doi: 10.1016/j.biochi.2016.04.010, indexed in Pubmed: 27131640.
6. Yajnik CS, Deshpande SS, Jackson AA, et al. Vitamin B12 and folate concentrations during pregnancy and insulin resistance in the offspring: the Pune Maternal Nutrition Study. Diabetologia. 2008; 51(1): 29–38, doi: 10.1007/s00125-007-0793-y, indexed in Pubmed: 17851649.
7. National Health Service (NHS) [Internet]. Burnley, UK: Department of Health; 2018. Should pregnant and breastfeeding women avoid some types of fish?; 2015 Jul 06 [cited 2018 Apr 12]; Available from: https://www.nhs.uk/chq/Pages/should-pregnant-and-breastfeeding-women-avoid-some-types-of-fish.aspx
8. Academy of Breastfeeding Medicine. ABM clinical protocol# 24: allergic proctocolitis in the exclusively breastfed infant. Breastfeed Med. 2011;6(6).
9. Rice-Evans C.A., Miller N.J., Paganga G.: Antioxidant properties of phenolic compounds. Trends in Plant Science 1997, 2 (4), 152-159.
10. Rosicka-Kaczmarek J.: Polifenole jako naturalne antyoksydanty w ywnoci. Przegl. Piek. Cuk., 2004, 6, 12-16
11. Horubała A.: Pojemno przeciwutleniajca i jej zmiany w procesach przetwarzania owoców i warzyw. Przem. Ferm. Owoc.-Warz., 1999, 3, 30-32.
12. Gawcki J., Hryniewiecki L. (red.): ywienie człowieka. Podstawy nauki o ywieniu. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa 2000.
13. Bartnikowska E., Lange E., Rakowska M.: Ziarno owsa – niedocenione ródło składników odywczych i biologicznie czynnych. Cz. II. Polisacharydy i włókno pokarmowe, składniki mineralne, witaminy. Biul. Inst. Hod. i Aklim. Rolin, 2000, 215, 223-237.
14. Hasik J., Dobrza ska A., Bartnikowska E.: Rola włókna rolinnego w ywieniu człowieka. Wyd. SGGW. Warszawa 1997
15. ] Pisulewska E., Witkowicz R., Borowiec F.: Wpływ sposobu uprawy na plon oraz zawarto i skład kwasów tłuszczowych ziarna owsa nagoziarnistego. ywno. Nauka. Technologia. Jako, 1999, 1 (18), 240-245.
16. Kolanowski W., widerski F.: Wielonienasycone kwasy tłuszczowe z grupy n-3 (n-3 PUFA). Korzystne działanie zdrowotne, zalecenia spoycia, wzbogacanie ywnoci. yw. Człow. Metab., 1997, 24 (2), 49-63.
Komentarze
Dodaj swój komentarz